Gdy cukrzyca jest źle kontrolowana przez kilka lat, u pacjenta może wystąpić bardzo częste powikłanie: neuropatia cukrzycowa.

Jak rozpoznać tę ukrytą patologię? Wyjaśnia diabetolog.

Neuropatia cukrzycowa jest jednym z najczęstszych przewlekłych powikłań cukrzycy, według Francuskiej Federacji Diabetologicznej.

Ta ukryta choroba, często ignorowana przez pacjentów z cukrzycą, może prowadzić do innych poważnych powikłań. Neuropatii cukrzycowej nie da się wyleczyć, ale jej postęp można ustabilizować poprzez odpowiednią kontrolę poziomu cukru we krwi: „ Kluczem jest wyrównanie poziomu cukru we krwi, aby zapobiec powikłaniom” – wyjaśnia dr Franck Phan, diabetolog ze Szpitala Uniwersyteckiego Pitié Salpêtrière (Paryż). Podsumowujemy.

Cukrzyca typu 1 i cukrzyca typu 2: czym dokładnie są i jakie są różnice?

Istnieją dwa główne typy cukrzycy. Cukrzyca typu 1, znana jako cukrzyca insulinozależna, stanowi około 10% wszystkich przypadków cukrzycy. Jest to choroba autoimmunologiczna, która polega na zniszczeniu komórek trzustki odpowiedzialnych za syntezę insuliny i dotyka głównie dzieci i młodych dorosłych. Cukrzyca typu 2 jest najczęstszą postacią cukrzycy i stanowi około 90% wszystkich przypadków cukrzycy. Najczęściej dotyka osoby po 50. roku życia, z nadwagą i innymi czynnikami ryzyka sercowo-naczyniowego (cholesterol, nadciśnienie tętnicze, choroby układu krążenia w wywiadzie).

Neuropatia cukrzycowa: powikłanie cukrzycy typu 1 i 2

Wyróżnia się dwa rodzaje powikłań cukrzycy: powikłania mikroangiopatyczne dotyczące małych naczyń tętniczych ( retinopatia cukrzycowa , nefropatia cukrzycowa, neuropatia cukrzycowa) i powikłania makroangiopatyczne dotyczące dużych naczyń tętniczych (uszkodzenie tętnic wieńcowych, tętnic kończyn dolnych – zarostowa arteriopatia kończyn dolnych , uszkodzenie tętnic mózgowych).

Czym jest neuropatia cukrzycowa? Definicja i wyjaśnienia

Neuropatia cukrzycowa to choroba, która atakuje nerwy obwodowego układu nerwowego (nerwy można porównać do sieci przewodów elektrycznych zbudowanych z małych i dużych włókien). Istnieją różne formy neuropatii cukrzycowej.

Najczęstszą postacią jest neuropatia czuciowo-dystalna symetryczna (PDS). Polega ona przede wszystkim na uszkodzeniu najdłuższych małych i dużych włókien nerwowych w organizmie, które zaczynają się od rdzenia kręgowego i biegną do czubka stopy. Czynniki ryzyka neuropatii czuciowo-dystalnej symetrycznej (PDS) obejmują: źle kontrolowaną cukrzycę przez kilka lat, płeć męską, wysoki wzrost (im wyższy wzrost, tym dłuższe włókna nerwowe w organizmie i to właśnie one są dotknięte) oraz przewlekłą niewydolność nerek. Palenie tytoniu również zaostrza neuropatię cukrzycową. „Ponieważ cukrzyca jest chorobą utajoną, w momencie rozpoznania cukrzycy typu 2 30% osób ma już neuropatię cukrzycową” – mówi dr Franck Phan. Jeśli ta neuropatia czuciowo-dystalna (PDS) nie zostanie leczona, istnieje ryzyko jej postępu. Najpierw dotknięte są palce u stóp, następnie stopy, a na końcu nogi. Jeśli neuropatia sięga powyżej kolan, może ona najpierw dotknąć palców ręki, potem dłoni, a potem przedramion.

„Zapalenie nerwów jednonerwowych lub wielonerwowe to kolejna postać kliniczna neuropatii cukrzycowej i stanowi od 5 do 10% neuropatii czuciowo-ruchowych” – mówi dr Phan. Może ono dotyczyć jednego lub więcej nerwów w organizmie i z definicji jest asymetryczne. Najczęściej atakowane są nerwy czaszkowe, odpowiedzialne za funkcje motoryczne oka.

Innym rodzajem neuropatii cukrzycowej jest bolesna ( algiczna) neuropatia cukrzycowa . Jest to uszkodzenie małych włókien nerwowych. Szacuje się, że około 20% osób z cukrzycą typu 2 i 5% osób z cukrzycą typu 1 cierpi na bolesną neuropatię.

Jakie są objawy neuropatii cukrzycowej?

Symetryczna neuropatia dystalna z przewagą czuciową (SSN) objawia się utratą czucia w stopach. „Osoba nie odczuwa już bólu, na przykład chodząc po kamyku, nie odróżnia zimna od ciepła podczas badania lekarskiego, ma wrażenie chodzenia po wacie. Do mózgu nie dociera już żaden sygnał ostrzegawczy” – opisuje dr Phan. Zapalenie nerwów jedno- lub wielonerwowych objawia się deficytem danego nerwu (nerwów). Bolesna neuropatia cukrzycowa powoduje ból, taki jak pieczenie, kłucie lub porażenie prądem w stopach, oraz nieprawidłowe odczucia ( mrowienie , drętwienie).

Neuropatia cukrzycowa: jakie są możliwe powikłania?

Istnieją dwa powikłania neuropatii cukrzycowej: pierwszym z nich są przewlekłe owrzodzenia stóp . Ryzyko pogorszenia się owrzodzenia stopy i zakażenia jest duże, ponieważ przy braku bólu często bagatelizuje się stopień rany, co opóźnia jej leczenie. Zakażenie może prowadzić do gangreny lub uszkodzenia kości i stawów stopy, co może wymagać amputacji. Drugim powikłaniem jest stopa Charcota , która atakuje specyficzne włókna nerwowe, zwane włóknami neurowegetatywnymi. „Rozpoczyna się od bezbolesnych mikropęknięć spowodowanych neuropatią cukrzycową, a klinicznie objawia się zaczerwienieniem i obrzękiem stopy” – wyjaśnia dr Phan. Rezonans magnetyczny kości, zinterpretowany przez zespół wyspecjalizowanych radiologów, może w niektórych przypadkach potwierdzić rozpoznanie stopy Charcota. Leczenie polega na odciążeniu chorej stopy, tj. unieruchomieniu i odciążeniu, co może trwać kilka miesięcy w celu złagodzenia objawów. Czynniki ryzyka, które mogą prowadzić do dalszych zaostrzeń, to wstrząs i uraz stopy.

Jak diagnozuje się neuropatię cukrzycową?

Nie ma badań biologicznych, radiologicznych ani elektrofizjologicznych pozwalających na rozpoznanie neuropatii cukrzycowej. „ W przypadku neuropatii cukrzycowej elektromiogram może być prawidłowy” – wyjaśnia dr Phan, który podkreśla, że ​​diagnoza neuropatii cukrzycowej ma charakter kliniczny! Stopy osób z cukrzycą typu 2 są corocznie monitorowane przez lekarza prowadzącego lub diabetologa. „Aby wykryć neuropatię cukrzycową, używamy monofilamentu, który pozwala nam zbadać tkliwość stopy: sprawdzamy, czy dana osoba odczuwa kontakt z tym filamentem, czy nie” – wyjaśnia dr Franck Phan. U pacjentów z cukrzycą typu 1 badania przesiewowe w kierunku neuropatii cukrzycowej przeprowadza się 5 lat po rozpoznaniu cukrzycy, a następnie corocznie.

Leczenie: jak leczyć tę patologię?

Symetrycznej neuropatii dystalnej z przewagą czuciową (SSN) nie można wyleczyć. Celem leczenia jest ograniczenie jej postępu. „Trzeba zrównoważyć przebieg cukrzycy, aby ustabilizować stan po jej wystąpieniu” – mówi dr Phan. Dodaje, że w przypadku cukrzycy typu 2 stabilizacja jest trudniejsza, ponieważ inne czynniki, takie jak nadwaga i zaburzenia lipidowe, mogą zaostrzać neuropatię cukrzycową. Bolesną neuropatię można złagodzić lekami, takimi jak leki przeciwdepresyjne i/lub przeciwpadaczkowe.

Miejscowe metody leczenia mogą być również przepisywane lub łączone z farmakoterapią. Na przykład plastry z lidokainą lub kapsaicyną mogą być stosowane w celu znieczulenia zakończeń nerwowych. W przypadku bólu neuropatycznego opornego na dotychczasowe metody leczenia, wzrost stosowania stymulacji elektrycznej rdzenia kręgowego w wyspecjalizowanych ośrodkach leczenia bólu stanowi interesującą i istotną opcję terapeutyczną.

Zapobieganie neuropatii cukrzycowej i jej powikłaniom

„Neuropatii cukrzycowej można zapobiegać, równoważąc poziom cukru we krwi” – ​​mówi dr Franck Phan. Wdrażana jest również profilaktyka podologiczna. „Wszyscy diabetycy odnoszą korzyści z corocznej wstępnej oceny przez podologa” – wyjaśnia. W zależności od tego, kto jest obserwowany, mogą zostać zalecone wizyty u podologa. Istnieje stopniowanie ryzyka podologicznego, które pozwala na monitorowanie i leczenie:

-Stopień 0: brak ukrytej neuropatii cukrzycowej

-Stopień 1: podstawowa neuropatia cukrzycowa

-Stopień 2: podstawowa neuropatia cukrzycowa związana z deformacją stopy lub zarostową arteriopatią kończyn dolnych

-Stopień 3: rana, której gojenie trwało dłużej niż 4 tygodnie lub historia amputacji kończyny dolnej

„W zależności od ryzyka podologicznego pacjent może skorzystać z zabiegów podologicznych objętych ubezpieczeniem zdrowotnym: 5 zabiegów rocznie w przypadku stopnia 2, 6 zabiegów rocznie w przypadku stopnia 3, 8 zabiegów rocznie w przypadku stopnia 3 w przypadku obecności aktywnej rany” – wskazuje specjalista, z którym przeprowadzono wywiad.