Ta technika ma na celu wzbudzenie u drugiej osoby wątpliwości co do swojej zdolności rozróżniania.

Psycholog wyjaśnia, jak reagować na cztery typowe zwroty, aby odzyskać kontrolę.

Przejdź do reklamy

Aby osiągnąć to, czego chcą i kontrolować innych, niektórzy ludzie nie wahają się odejść od moralnego kompasu i stosują różne strategie manipulacji. Jedną z nich jest gaslighting. Technika ta, wybrana słowem roku 2022 przez amerykański słownik internetowy Merriam Webster, polega na wmówieniu drugiej osobie winy za coś, czego nie zrobiła ani nie powiedziała. Cel? Sprawienie, by zwątpiła w swoją zdolność rozróżniania. Ta technika jest stosowana przez osoby manipulujące, manipulatorów emocjonalnych, a nawet narcystycznych zboczeńców i może być szczególnie szkodliwa dla ofiary. W artykule opublikowanym w czasopiśmie Psychology Today 14 lutego amerykański psycholog Jeffrey Bernstein, w oparciu o najnowsze badania, identyfikuje cztery najczęstsze zwroty stosowane w gaslightingu i proponuje najlepszy sposób reagowania na każdą z nich, aby odzyskać kontrolę.

„Jesteś zbyt wrażliwy”

Wyobraź sobie: Konfrontujesz się ze swoim partnerem dzień po przyjęciu, na którym opowiedział ci dowcip, który cię zranił. Zamiast po prostu przeprosić, przewraca oczami, oskarża cię o nadwrażliwość i zapewnia, że to był tylko żart.

Za pomocą tej reakcji „gaslighter chce zminimalizować swoje krzywdzące zachowanie i dać ci do zrozumienia, że problem leży w twoich uczuciach, a nie w jego czynach” – wyjaśnia psycholog. Jaka jest jego zdaniem prawidłowa odpowiedź? „Mam prawo czuć swoje emocje; to, że ciebie to nie zraniło, nie oznacza, że mnie to nie zraniło”. Według Jeffreya Bernsteina to stwierdzenie wskazuje, że twoje emocje są ważne i przede wszystkim, że niedopuszczalne jest ich minimalizowanie.

„To się nigdy nie wydarzyło”.

W pracy przypominasz szefowi, że obiecał ci podwyżkę za sześć miesięcy. Odpowiedź? „Nigdy tego nie powiedziałem, musisz się mylić”.

W tym przypadku osoba ta próbuje zmienić historię i sprawić, że zwątpisz w swoją pamięć – mówi psycholog. Najlepiej jest upewnić się, że dokładnie pamiętasz, co zostało powiedziane, jesteś pewien tego, co usłyszałeś, i że jesteś gotowy do dyskusji w razie nieporozumienia. „Zamiast wdawać się w dyskusję, ta odpowiedź utwierdza cię w przekonaniu o własnej pamięci, pozostawiając jednocześnie przestrzeń do dyskusji” – komentuje psycholog.

„Wszyscy się ze mną zgadzają”.

Zwierzasz się siostrze, że czujesz się wykluczony z rodzinnych spraw. Ona odpowiada, że nie jest jedyną osobą, która uważa, że przesadzasz, że „wszyscy tak myślą” – ilustruje to Jeffrey Bernstein.

Machając tą kartą, „gashlighter chce cię odizolować, dając ci do zrozumienia, że nikt nie jest po twojej stronie” – komentuje psycholog. Według Bernsteina lepiej jest odpowiedzieć następującą kontrą: „Dopóki nie powiedzą tego wprost, nie zakładałbym, co myślą inni. Po prostu mówię ci, co czuję, i to jest ważne”. To ponownie skupi rozmowę na twoim punkcie widzenia i unikniesz utknięcia w rzekomych opiniach grupy.

W tym przypadku strategia jest prosta: aby uniknąć konieczności odpowiadania, osoba stara się zbagatelizować Twoje obawy. Lepiej nalegać i twierdzić: „Poruszam ten temat, ponieważ jest dla mnie ważny, a zignorowanie go nie sprawi, że zniknie”. Według psychologa, taka reakcja podkreśla Twój niepokój i wyznacza granicę, aby uniknąć jego unieważnienia.

W tych wszystkich sformułowaniach, podsumowuje Jeffrey Bernstein, ważne jest, aby pamiętać, że gaslighter chce, abyś poczuł się bezsilny. Aby się chronić, psycholog zaleca cztery tarcze ochronne. Po pierwsze, zaufaj swojej intuicji i nie ignoruj swoich uczuć, jeśli coś wydaje się problematyczne, a druga osoba bagatelizuje jego znaczenie. Następnie śledź, rób notatki, wyznaczaj jasne granice, dystansując się od danej osoby, a na koniec otwórz się na zaufaną osobę z zewnątrz lub psychologa, aby ocenić sytuację.