Opryszczka wargowa, znana również jako opryszczka pospolita, to powszechna infekcja wirusowa, wywoływana głównie przez wirus opryszczki pospolitej typu 1 (HSV-1).
W niektórych przypadkach wirus opryszczki pospolitej typu 2 (HSV-2) – zazwyczaj związany z opryszczką narządów płciowych – może również prowadzić do opryszczki wargowej, szczególnie w wyniku kontaktu jamy ustnej z narządami płciowymi.
Co powoduje opryszczkę?
Opryszczka jest wysoce zaraźliwa i łatwo przenosi się z człowieka na człowieka, najczęściej poprzez kontakt z zakażoną śliną lub skórą. Typowe drogi przenoszenia wirusa to:
Kontakt bezpośredni: całowanie się z osobą zakażoną lub dzielenie się napojami, jedzeniem lub sztućcami z osobą zakażoną.
Kontakt pośredni: Korzystanie z przedmiotów skażonych wirusem, np. ręczników, balsamu do ust lub sztućców.
Samozakażenie (autoinokulacja): Dotknięcie opryszczki i następnie dotknięcie innych części ciała, na przykład oczu lub narządów płciowych, może spowodować rozprzestrzenianie się wirusa.
Rozpoznawanie objawów
Opryszczka zazwyczaj przebiega w następujących etapach:
- Mrowienie lub swędzenie: Pierwszym objawem jest często uczucie pieczenia lub swędzenia, pojawiające się 1–2 dni przed pojawieniem się rany.
- Powstawanie pęcherzy: Powstają małe pęcherze wypełnione płynem, zwykle w pobliżu ust, ale czasami na nosie lub dziąsłach.
- Pęknięcie pęcherza: Pęcherze pękają, tworząc bolesne, czerwone rany. To najbardziej zaraźliwy etap.
- Strupy: rany wysychają i tworzą strup, który z czasem odpada w trakcie gojenia.
Typowy atak choroby trwa około 7 do 10 dni. Podczas gojenia się ran wirus pozostaje w organizmie w stanie uśpienia i może ponownie się uaktywnić pod wpływem pewnych czynników wyzwalających.
Co wywołuje epidemię?
Istnieje kilka czynników, które mogą reaktywować wirusa i powodować powstawanie nowych ran:
- Stres emocjonalny lub fizyczny
- Narażenie na działanie promieni słonecznych lub promieni UV
- Zmiany hormonalne, takie jak te występujące podczas menstruacji lub ciąży
- Inne choroby, w tym przeziębienia i gorączki
- Osłabiony układ odpornościowy z powodu leczenia lub problemów zdrowotnych
Jak leczy się opryszczkę?
Nie ma trwałego lekarstwa na opryszczkę, jednak leczenie może pomóc złagodzić objawy i przyspieszyć gojenie:
1. Tabletki przeciwwirusowe: Leki takie jak acyklowir, walacyklowir lub famcyklowir mogą skrócić czas trwania i złagodzić przebieg ataku, zwłaszcza jeśli zostaną zażyte wcześnie.
2. Miejscowe kremy przeciwwirusowe: pomagają złagodzić objawy i mogą ograniczyć rozprzestrzenianie się wirusa.
3. Środki przeciwbólowe: Leki dostępne bez recepty, takie jak ibuprofen lub acetaminofen, albo kremy znieczulające, mogą pomóc złagodzić dyskomfort.
4. Balsamy i kremy nawilżające: Łagodzące produkty do ust mogą zmniejszyć suchość i złagodzić ból wokół ran.
Wskazówki dotyczące zapobiegania
Aby uniknąć rozprzestrzeniania się opryszczki lub wywoływania wyprysków, spróbuj wykonać następujące czynności:
Unikaj całowania i bliskiego kontaktu podczas aktywnej epidemii
Nie dziel się przedmiotami osobistymi, takimi jak balsamy do ust, sztućce czy ręczniki.
Jeśli wiadomo, że ekspozycja na słońce jest czynnikiem wyzwalającym, stosuj krem z filtrem przeciwsłonecznym do ust.
Wspieraj swój układ odpornościowy poprzez zbilansowaną dietę, regularne ćwiczenia i radzenie sobie ze stresem
Kiedy należy udać się do lekarza?
Warto skonsultować się z lekarzem, jeśli:
Wybuchy choroby zdarzają się często lub są niezwykle bolesne
Leki dostępne bez recepty nie pomagają
Rany rozprzestrzeniły się poza usta lub znacznie zwiększyły swój rozmiar
Ból utrudnia jedzenie, picie i mówienie
Masz osłabiony układ odpornościowy, co może zwiększyć ryzyko powikłań
Przyczyną choroby Alzheimera może być jama ustna
Choroba Alzheimera jest najczęstszą przyczyną demencji w Wielkiej Brytanii, zauważa NHS. Dokładna przyczyna nie jest w pełni poznana, a należą do niej m.in.: podeszły wiek, nieleczona depresja, występowanie tej choroby w rodzinie oraz czynniki związane ze stylem życia i schorzenia związane z chorobami układu krążenia.
Jednakże w ostatnich latach coraz więcej badań naukowych dowodzi, że choroba Alzheimera nie jest po prostu chorobą, lecz infekcją.
Badanie z 2019 r. wykazało, że choroba Alzheimera może mieć związek z chorobami dziąseł.
„Wcześniej sugerowano udział czynników zakaźnych w rozwoju i postępie choroby Alzheimera, ale dowody na związek przyczynowo-skutkowy nie były przekonujące” – wyjaśnia dr Stephen Dominy, współzałożyciel Cortexyme.
Przyglądając się gingipainom, toksycznym enzymom P. gingivalis, naukowcy odkryli, że wysoki poziom gingipain wiąże się z obecnością dwóch innych białek już powiązanych z rozwojem choroby Alzheimera: białka tau i ubikwityny.
Zespół odkrył jednak obecność toksycznych gingipain również w mózgach zmarłych pacjentów, u których nigdy nie zdiagnozowano choroby Alzheimera.
Pytanie brzmi, czy gdyby żyli, zdiagnozowano by u nich te choroby, czy też przyczyną złej higieny jamy ustnej jest choroba Alzheimera.
„ Nasza identyfikacja antygenów gingipainy w mózgach osób z chorobą Alzheimera, a także z patologią tej choroby, ale bez rozpoznanej demencji, dowodzi, że zakażenie mózgu P. gingivalis nie jest wynikiem złej opieki stomatologicznej po wystąpieniu demencji ani konsekwencją choroby w późnym stadium, ale wczesnym zdarzeniem, które może wyjaśniać patologię występującą u osób w średnim wieku przed pogorszeniem funkcji poznawczych” – wyjaśnili autorzy w swoim artykule.
Eksperyment na myszach wykazał również zmniejszenie produkcji beta-amyloidu i neurozapalenia dzięki związkowi opracowanemu przez firmę o nazwie COR388.
„Leki oddziałujące na toksyczne białka bakterii do tej pory przynosiły korzyści jedynie u myszy. Jednakże w związku z brakiem nowych metod leczenia demencji od ponad 15 lat, ważne jest, abyśmy przetestowali jak najwięcej podejść do leczenia chorób takich jak choroba Alzheimera” – powiedział David Reynolds, dyrektor naukowy Alzheimer’s Research.
